Bilgi Rehberi Bir Garip Bilgi Bloğu
AMD, Ryzen işlemcilerin çıkışıyla ezeli rakibi Intel’e korku saldı. Öyle ki, Intel, bu çıkışa fiyat kırarak ve henüz pek de olgunlaşmamış görünen Skylake-X platformunu duyurarak cevap verdi. Tüketici tarafında bu güzel bir haber. Bir Ryzen CPU ile eskisinden çok daha fazla işlem gücüne sahip olabilirsiniz. Çünkü bu yonga ile bol miktarda çekirdek ve iş parçacığı geliyor ki Intel her zaman bu konuda cimri davranmıştı. Ayrıca tüm Ryzen işlemciler hız aşırtmaya kolayca olanak tanıyor. Intel tarafında ise bunu yapabilmek için doğru seriye ihtiyacınız var. Bu yazıda ihtiyacınıza uygun Ryzen işlemciyi seçmeniz ve uygun bileşenlerle donatmanıza yardımcı olacak ipuçları veriyoruz. Tabloda verdiğimiz tavsiyeleri isterseniz tercihlerinize göre değiştirebilirsiniz: CPU/Soğutma/Anakart/ RAM kombinasyonunu değiştirmeden diğer parçaları farklı tipte satın alabilir, hatta mevcut donanımızı kullanabilirsiniz.
Diğer taraftan, yeni Ryzen platformlarında dikkat etmeniz gereken bazı noktalar var. Mesela anakartınızın RAM uyumluluğunu mutlaka kontrol etmelisiniz. Anakartlar halihazırda eski UEFI sürümleriyle geliyor ve bu sebepten dolayı Ryzen sistemlerde açılış süreleri Intel işlemcilere göre çok daha uzuyor. Buna çare olarak üst sınıf oyunlarda Ryzen optimizasyonları sunan yamalar yayınlanmaya devam ediyor. Zaten işlem açısından Ryzen PC’ler, Intel rakipleri kadar güvenilir çalışıyor.
Ryzen İşlemci Seçimi
AMD, Ryzen 7 serisini 2017 Mart ayının başlarında çıkarmaya başladı. Bunlar 8 çekirdek, 16 thread işlemcilerdi ve evdeki PC’nizde bulunan uygulamaların da yardımıyla tam kapasiteyle çalışabiliyorlardı. Ryzen işlemcinin özelliği de buydu: En ucuz Ryzen 7 bile (örn.1700 modeli) neredeyse her tür iş için yeterli bir donanıma sahip. Ayrıca bazı lüks özellikleri bile var. Örneğin arka planda 4K video izlerken rahatlıkla başka bir işle uğraşabiliyorsunuz. Bu yüzden bu işlemci orta sınıf için tavsiyemiz. Yaklaşık 1400 TL’lik fiyat etiketi ile bu işlemci aynı zamanda sessiz, etkili ve kolay kurulan bir AMD fanla birlikte geliyor.
Üst sınıf tavsiyemiz olan Ryzen 7 1800X (fiyatı 2020 TL) ise çok daha yüksek bir frekansla geliyor. Yani karmaşık, yüksek grafikli oyunlar için uygun. Bu yüzden bu işlemciyle birlikte güçlü bir soğutucu olan Thermalright True Spirit 140 modelini tavsiye ettik. Soğutma borusu doğrudan CPU üzerinde olduğu için gayet etkili bir soğutması var, hatta 1800X işlemcinin tam potansiyelini benchmark testleri veya CPU’ya yoğun yük bindiren uygulamalarda gösterebilmesini sağlıyor. Zaten soğutma ne kadar iyiyse işlemciniz de turbo modunda o kadar uzun süre çalışabiliyor.
Uygun Fiyatlı Ryzen İşlemci
Giriş seviyesi tavsiyemiz ise AMD’nin orta sınıf Ryzen 5 serisinin 1400 modeli. 1400 model numaralı işlemci, benchmark testlerine göre en güçlü Intel Core i5 (7600K) işlemciyi bile geride bırakıyor (Cinebench R15 tüm çekirdekler: 690 ~ 689 puan). Diğer taraftan Core i5-7600K, oyunlarda ve tek ya da az sayıda çekirdek kullanan eski uygulamalarda %20’ye kadar daha hızlı. Ryzen 5 1400 ile aynı fiyat seviyesindeki Intel Core i3-7320 ise her alanda AMD rakibinden geride kalıyor. Yani Intel’in sunmuş olduğu eski teknoloji fiyatına, yeni bir Ryzen işlemci satın alınabiliyor.
Yukarıda Intel’in ve AMD’nin işlemcilerinin karşılaştırıldığı Cinebech R15 testinden sonuçlar almaktadır. Bu tablo bir fikir verebilir…
Ryzen İşlemci İçin Anakart Ve Ram Seçimi
Anakart Seçimi
Ryzen platformu, AM4 soketi ve AMD yonga setine sahip anakartlarla uyumlu. Fiyatı 80 Euro’dan başlayan AMD-B350 anakartlar çoğu kullanıcının ihtiyacını karşılayacaktır.
Giriş Seviye Önerisi
Bu platformun giriş seviyesinde ise Asus Prime B350M-A micro-ATX anakartı tavsiye ediyoruz: İhtiyacınız olan tüm bileşen ve arayüzlere sahip; hatta üst model Ryzen 7 1800X işlemcinin hız aşırtma potansiyelini bile ortaya çıkarabilecek kadar güçlü.
Orta Seviye Önerisi
Ancak orta sınıf için işi bu kadar büyütmeye gerek yok: standart bir ATX anakart olan Gigabyte AB350-Gaming 3, takacağınız diğer kartlar için yeterli alana sahip. Ayrıca midtower tarzı kasaların içinde güzel bir görüntü oluşturuyor. Ortalama fiyatı 450 TL civarlarında bu anakart, ihtiyaçlarını karşılayacak düzeyde…
Üst Seviye Önerisi
Üst sınıfta Asus Prime X370-Pro anakartı tavsiye ediyoruz. X370 yonga setinin tüm özelliklerinden faydalanabileceğiniz bu anakart aynı zamanda iki ekran kartını bir arada kullanmanıza da olanak tanıyor. Ancak tabii bu şimdilik tamamını kullanamayacağınız aşırı bir konfigürasyon olabilir. Ama 10 fazlı güç tasarımı sayesinde uç noktada hız aşırtma gibi işlemlerde yüksek kararlılık avantajına sahip olacaksınız. Anakartın fiyatı ortalama 700 TL civarında..
RAM Seçimi
Ryzen CPU’larda RAM uyumu çok önemli çünkü bu işlemcinin bellek denetleyicisi hayli seçici. Hali hazırda sadece birkaç RAM modülü 2666 MHz döngüye uyum sağlıyor. Yapısal olarak ise bu modüllerin Single-Rank olmaları gerekiyor. Tüm bu özelliklere sahip modülleri arayıp bulmak zor. Ayrıca bellek hızı Ryzen CPU’ların performansını önemli oranda etkiliyor. Zira dahili işlemci modülleri arasındaki veri bağlantısı RAM saat atımı ile eşleşik. Kısacası RAM modülü almadan önce onaylanmış marka ve modellerin listesini gözden geçirmeniz gerekiyor.
Bizim tavsiyelerimiz de bu listelerden seçilmiş bellekleri kapsıyor. Bu listeleri anakart üreticilerinin ilgili modellere ait web sayfalarında bulabilirsiniz. Uygun RAM modüllerini seçtikten sonra yapmanız gereken, model numarasındaki her karakteri ve sayıyı teker teker kontrol edip doğru ürünü satın aldığınızdan emin olmak. Sistem belleğinizi daha sonra 4 modüle kadar yükseltebilirsiniz ancak kapasite arttıkça bellek hızı düşüyor.
Anakart modelinizle birlikte QVL(Qualified Vendor List) araması yaptığınızda, anakartınızla uyumlu olan RAM seçenekleri çıkacaktır. Bu RAM markalarını kullanmaya özen gösterin. Maalesef ülkemizde RAM çeşitliliği konusunda biraz sıkıntı var. Ryzen teknolojisine uygun anakartlar da, RAM’ler de kısıtlı sayıda.
Ekran Kartı Seçimi
Intel’in Kaby Lake yongası video kodlama ve izleme için dahili grafik çözümü ile geliyor. Buna karşın Ryzen PC’lerde monitörden görüntü almak için maalesef ekran kartına ihtiyacınız var. Fiyat avantajının sebeplerinden biri de bu. Diğer taraftan 3D oyun kapasitesi o kadar önemli değilse eski veya düşük fiyatlı bir bir ekran kartı kullanabilirsiniz. Yeni nVidia GeForce GT 1030 ve AMD Radeon RX550 kartların fiyatları 320 TL’den başlıyor. Bu kartlar 3’e kadar monitör desteğine sahip ve video kodlama yükünü CPU’nun üzerinden alıyorlar. Pasif soğutma ile çalışan tamamaen sessiz modelleri bile mevcut. Giriş seviyesi PC’mizdeki GeForce GTX 1050 Ti ekran kartı modern oyunları bile (1920x1080p FullHD çözünürlükte kalmak ve yüksek detaylardan feragat etmek koşuluyla) kaldırabiliyor. Ama en yeni oyunları akıcı oynamak istiyorsanız öncelikle sistemi orta sınıf için tavsiye ettiğimiz 16GB Corsair RAM kit ile donatın. Bu kit Asus anakartla da uyumlu.
Orta sınıf PC’de kullandığımız Radeon RX570, oyunları 2560 x 1440 WQHD çözünürlükte rahatlıkla çalıştırabiliyor (hatta 4K çözünürlüğü de kaldırıyor ancak bu noktada oyuna bağlı olarak takılmalar olması mümkün). Üst sınıf ekran kartı olarak seçtiğimiz GeForce GTX 1080 Ti ise doğal olarak yine üst sınıf Ryzen PC için tavsiyemiz. 3675 TL fiyat etiketi ile, giriş seviyesi Ryzen tavsiyemizin toplam maliyetinden bile pahalı. Tabii ki bu ekran kartı 4K oyunlarla, VR cihazlar ve uygulamalarıyla da uyumlu. Ayrıca yeni üretim mimarisi sayesinde önceki nesil tüm kartlara göre daha yüksek enerji tasarrufuna sahip. Fanlı versiyonları bile masaüstü uygulamalarda neredeyse tamamen sessiz çalışıyor. Fanlar yalnızca 3D yükle karşılaştıklarında dönüyor.
Kesinlikle SSD Seçimi
Ryzen olsun, skylake olsun farketmez. Günümüzde herkes tarafından kullanılması gereken teknolojidir SSD. Harddiskler, tüm sisteme etki eden bir diğer etmendir. Bu donanımın hızı, maalesef tüm sistemi doğrudan etkilemektedir. Bu yüzden kesinlikle SSD… SSD Nedir? yazısı, donanım hakkında bilgi vermektedir. Ayrıca normal HDD’lere göre ömürleri daha kısa olan bu diskleri, SSD’nin Ömrünü ve Performansını Arttırmak adlı yazıdaki önerileri uygulayarak arttırabilirsiniz.
En düşük maliyetli Ryzen anakart bile bir M.2 yuvasına sahip. Ayrıca NVMe SSD’ler için de yeterli boş PCIe hattı mevcut. Bu cihazlar 2800 MB/sn’ye varan hızlara ulaşıyor (ki bu rakam geleneksel SATA sürücülerin 5 katı. Ayrıca daha kısa erişim süreleri ve paralel erişim yetenekleri var. Böylece sistem açılış ve Windows tepki süreleri büyük ölçüde kısalıyor.
Bütçeniz uygunsa sistem diski olarak bir NVMe SSD kullanın. Samsung tarafından üretilen 500GB kapasiteli 960 Evo SSD, makul bir fiyata bol depolama alanı sunuyor. Bu diski orta sınıf için özellikle tavsiye ediyoruz çünkü garanti koşulları ve sürücü desteği diğer ucuz ürünlere göre çok daha iyi. Zorlu erişim koşullarında (örn. SSD üzerine onlarca gigbabyte veri yazılması gerektiğinde), üst sınıf PC’mizdeki Pro versiyonu, Evo’dakinden çok daha kararlı bir performans gösteriyor.
Giriş seviyesi PC’lerde ise diğer bileşenlere ödeyeceğiniz toplam paranın yarısını SSD’ye harcamak mantıklı değil. Buna rağmen 500GB kapasite istiyorsanız geleneksel bir SATA SSD satın alabilirsiniz. Ev kullanımı için sizi rahatlıkla tatmin edecektir.
Kasa ve Güç Kaynağı Seçimi
Ryzen uyumlu bileşenlerin boyutları günümüz standartları ile aynı. Yani mevcut PC kasanızı kullanabilirsiniz. Doğal olarak, hız aşırtma ve kararlılık testleri yapmak isteyenlerin iyi bir havalandırma sistemine ihtiyaçları olacak. Ön tarafta 2 adet (Jonsbo RM4), veya 3 adet (Cooltek) fan ve arkadaki tek fan ile yeterli havalandırmayı sunuyorlar. Bu kasaların her biri aynı zamanda cam bir yan panele sahip. Cooltek kasa, ön fanlardaki değiştirilebilir renkli LED aydınlatma ile öne çıkıyor. Sağlam aluminyum yapısı ile Jonsbo heybetli bir görüntüye sahip. Giriş seviyesi Thermaltake Versa H23 ise yalnızca arkada bir adet fanla geliyor ama 65W’lık Ryzen 5 1400 işlemci ve ekran kartı için gayet yeterli. Yükseltmelerden sonra sisteminizin fazla ısındığını farkederseniz ön tarafa iki adet 120mm fan takabilirsiniz.
Genel olarak, 5 yıldan daha eski olmaması ve en az 400W (üst sınıf için 500W) güce sahip markalı bir PSU olması koşulu ile mevcut güç kaynağınızı kullanabilirsiniz. Zira 65 veya 95 WATT’ta üretilen ısı, önceki işlemci nesillerine oranla daha düşük. Günümüz ekran kartları da bu anlamda gittikçe hesaplı olmaya başladı. Yine de, güç kaynağınızın yeni bileşenlere zarar verme riskini almak istemiyorsanız yeni bir PSU her zaman güvenli bir seçenek.
Bu doğrultuda toplayacağınız bir Ryzen PC’nin önümüzdeki yıllarda beklediğinizden de fazla performans gösterdiğine şahit olacaksınız.
