Bilgi Rehberi Bir Garip Bilgi Bloğu
Çoğunlukla göz ardı edilen astım hastalığı; yetişkinlerde KOAH veya kronik bronşit gibi hastalıklarla karışarak, çocuklarda ise enfeksiyonel sebepler sonucunda ortaya çıkmaktadır. Astımın tanısı ve gerekli bulgulara önemle yaklaşmak gerekir. Dünyada yaklaşık olarak 350 milyon insanı etkileyen astım hastalığı sosyal ve ekonomik yönden yükü çok ağır olan, ciddi bir sağlık sorunudur. Tedavisinin yapılmadığı takdirde hastanın yaşama zevkini körelten, olanaklarını sınırlayan veya süreci ölümle sonuçlandıran hastalıklar arasındadır. Doğru tedavi edilmemiş hastalarda genellikle iş veya meslek kaybı, tedavi masraflarının artması, mali ve ekonomik külfet gözlemlenir. Bu amaca hitaben sağlık kuruluşlarında küresel astım önleme ve tedavi rehberleri hazırlanmıştır. Bu rehberlerde açıklanan önerilerin dikkate alınması hastanın tedavi sürecini kısaltır. Maliyet oranını da bir hayli düşürerek kişiye ekonomik katkı sağlar.
Unutmamalıdır ki astım hastalığını tamamen iyileştirmek mümkün değildir. Tedavi sürecinde doktorunuzla irtibatta olmanız, onunla gereken konularda iş birliği içinde olmanız astımı kontrol altına almada en önemli koşuldur. Kontrol altına alınan astım hastalarının bile haftada bir kaç kez astım krizine girdikleri, yeteri kadar oksijen alamadıkları bilinmektedir. Böyle durumlarda karşılaşıldığında 1-2 kez rahatlatıcı ilaçların kullanılması, bu krizleri atlatmada yardımcı olur. İlaç, özellikle sabah saatlerinde uygunlandığı takdirde daha da etkili olur; spor yapmada, işte veya okulda bireyin kısıtlanmasının önüne geçer.
Astım, kişide gece yatmadan önce ve sabah uyandığında tekrarlayan öksürük krizleri, göğüs kafesinde sıkışıklık hissi, hırıltılı nefes alma gibi belirtilerle kendini gösterir. Bu krizler hafif seyreden süreçte bazen kendiliğinden geçmektedir. Veya daha da artarak nefes borusu tıkanıklıklarına kadar uzanan bir süreç halinde devam eder. Astım hastalığı yoğun olarak çocuklarda görülmektedir. Ülkemizde çocukların yaklaşık %10’nun, yetişkinlerin ise %5’nin astım hastası olduğu yapılan araştırmalar neticesinde ortaya koyulmuştur.
Astım Hastalarında Görülen Klinik Bulgular
*Gece ataklarının gündüze oranla daha fazla olması
*Nöbetler halinde görülen öksürük, hırıltılı nefes alma, nefes darlığı
*Nefes darlığının çoğunlukla ilaçlar sayesinde geçmesi
*Çeşitli alerji hastalıkları (toz, koku, duman, polen vs) sonucunda ortaya çıkan yakınmalar
Astımı Artıran Nedenler
*Solum yolu enfeksiyonları
*Hava kirliliği
*Üzüntü, stres, aşırı kaygı durumları
*Sigara tüketimi
*Çeşitli alerjik rahatsızlıklar
*Dikkatsiz yapılan egzersizler
*Yanlış kullanılan ilaçlar ve bu ilaçların türevleri (göz damlaları, aspirin)
Astım Hastalığının Sınıflandırılması
Astım hastalığı genel olarak iki sınıfa ayrılmaktadır. Alerjik astım, büyük oranda çocukluk döneminde görülür. Çocuklardaki astımın yaklaşık olarak %80’i alerjik kökenlidir. Yetişkin bireylerde ise bu oran %30-%50 arasında değişir. Non-Alerjen astım; genellikle 40 yaş üstü kadınlarda görülen bu astım tipinde birey herhangi bir alerjen etkene karşı tepki göstermez. Alerjen astımda öykü (atopi) görülürken, bu tip astımda herhangi bir öykü yoktur. Öykü (atopi); astım hastalarıyla sohbet ettiğinizde, bu hastalığa nasıl yakalandığını anlatırlar. Mutlaka bir sebep bulup, keşkelerle hikayesini sonlandırırlar. Keşke 2 paket sigara kullanmasaydım, keşke oradan geçmeseydim, keşke dışarı çıkmasaydım…
Unutulmaması gereken en önemli nokta astımın tedavisinde mutlaka klinik kontrol sağlanmalı, doktorla iş birliği içinde olmalıdır. Alerjisi olan bireyler, sabah ve gece yatmadan önce atak geçirenler, çok fazla sigara kullananlar, nefes kontrolünü sağlamada zorlanan bireyler mutlaka bir hekime başvurmalıdır.
