Evde akvaryum kurmayı düşünenlerin ilk başladığı balık türü genelde japon balığı olur. Aslında bakımı o kadar da kolay olmayan bu tür bilgisini vereceğimiz canlı doğuran türler kadar kolay bakılamaz. Canlı doğuran balık türlerinden kasıt, dişi balığın karnında belirli bir kuluçka döneminden sonra yavrularını canlı olarak doğurmasıdır. Bu, balıklardan yavru almak isteyen akvaristlerin, akvaryum hobisine başlangıç olarak değerlendirdiği bir basamaktır.
Akvaryum Şartları Nasıl Olmalıdır?
Canlı doğuran balık türlerine geçmeden önce bir akvaryumun şartlarından bahsedelim. Her balık türü, kimyasal ve fiziksel olarak akvaryumu kirletir. Bu noktada Akvaryumda Azot Döngüsü yazısında bahsettiğimiz bir döngü devreye girer. Kısaca bahsetmek gerekirse, akvaryumdaki balıklardan çıkan kirliliğin akvaryumdaki ‘yararlı’ diye tabir ettiğimiz bakteriler tarafından parçalanarak az zararlı başka kimyasallara çevrilmesi ve varsa canlı bitkilere gübre olarak aktarılmasıdır.
20-30 litrelik ufak akvaryumlarda bu döngüyü tutturabilmek oldukça zor olduğundan, ne kadar büyük akvaryum o kadar rahat bakım denebilir. Hacmi, 100 litre olan bir akvaryumda balık beslemek 20 litrelik akvaryumda balık beslemekten çok daha kolaydır. Hacim konusunu kavrayabildiysek diğer ekipmanlara geçiş yapabiliriz…
Canlı doğuran balık beslemek isteyen birinin iç filtre, dış filtre, pipo filtre, şelale filtre gibi bir filtreleme sistemine muhakkak ihtiyacı vardır. Yukarıda bahsettiğimiz ‘yararlı bakteri’ bu filtrelerin içerisine tutunur. Ayrıca su yüzeyinde yaratılan dalgalanma ile akvaryum suyuna oksijen kazandırılmış olur. Bu oksijen balıklarınızın sağlıklı yaşayabilmesi için şarttır.
Dekor olarak suya salınım yapmayan kaya, toprak, ağaç kökleri, kabuklar kullanılabilir. (Rengarenk taşlar, yapay plastik bitkiler kesinlikle önerilmez) Akvaryum zemini bakılacak balık türüne göre şekillenebilir. Örneğin lav kırığı olarak tabir edilen taş parçaları, zeminde çok güzel bakteri yuvası olarak kullanılabilir.
Kış aylarında soğuyan akvaryumlar için termostatlı su ısıtıcı kullanmak gerekir. Yaz aylarında da suyu soğutma yöntemleri denenmelidir. Çünkü her balık türünün sağlıklı olarak yaşayabildiği sıcaklık değerleri mevcuttur. Bu değerler sağlanmalıdır. Değerlerin sağlandığından emin olabilmek için akvaryum içerisinde termometre de yer almalıdır. Akvaryum, beslemek istediğiniz balığın bulunduğu ortamı taklit etmenizden ibarettir…
Gerekli şartlar sağlandıysa geçelim canlı doğuran balık türlerine…
Bakımı Kolay Canlı Doğuran Balık Türleri
Lepistes
Canlı doğuran deyince akla ilk gelen tür lepistestir. Lepistesler, bir çok farklı alt türe sahiptir. Renklerine, vücut şekillerine göre oluşturulan bu çeşitlilik profesyonellerin de amatörlerin de ilgisini çekmektedir. Hem etçil hem otçul olarak beslenebilen lepisteslerin öğünlerinde genellikle otçul yemler tercih edilmelidir. Barışçıl bir türdür ve bir çok türle çok rahat anlaşabilir.
Erkekler, dişilere göre daha gösterişlidir. Erkek lepistesler sürekli çiftleşmek istediğinden dişi balıkları strese sokabilir. Bu yüzden dişi sayısı erkek sayısına göre daha fazla olmalıdır. Bulunduğu akvaryumlarda bitki bulundurmak, doğan yavrular için doğal saklanma alanları sağlar.
Moli Balığı
Yosun canavarı olarak nitelendirilen balık türlerinden olan moli, üretmesi kolay ve balık satan her yerde kolaylıkla bulunabilecek bir türdür. Lepistesten daha heybetli bir canlı doğuran cinstir. Siyah, beyaz ve turuncu renkli çeşitleri yaygındır.
Moli balığının doğal yaşam alanı Amerika’daki tatlı sulardır. Sürü halinde yaşarlar. Farklı türleri birbiriyle çiftleşerek çeşitlilik sağlayabilir. Nispeten sıcak suları seven moli türü, sıcak kanlı ve uysaldır. Lepistesler ile beslenebilir.
Kılıçkuyruk – Xiphophorus hellerii
Kuyruğunun kılıç gibi uzaması nedeni ile bu ismi almıştır. Kılıçkuyruk doğal yaşam alanı akıntılı orta Amerika nehirleridir. Taklit ettiğimiz akvaryum ortamının gereği olarak, akvaryumda akıntı oluşturacak iç filtre kullanılması faydalı olacaktır.

Akvaryum ortamında 6 cm.’ye kadar uzayabildiğinden, küçük akvaryumlarda bakılması önerilmez. Dişileri, diğer canlı doğuran türlerde olduğu gibi daha iri olur ve kuyruklarında kılıç gibi uzama görünmez. Erkek ve dişi ayrımı en kolay yapılan canlı doğuran türdür.
Endler – Poecilia wingei
Bitkili akvaryumlara çok yakışan, çevik bir canlı doğuran türüdür. Dayanıklı olan bu türde yavru yeme alışkanlığı lepistesler kadar çok değildir. Ülkemizde çok varyetesi yoktur. Diğer canlı doğuran türlere nazaran daha etçil beslenebilir.
Lepistesler ile çiftleşebildiğinden, lepistes endler olarak bilinse de ikisi bir birinden farklı türdür. Lepisteslerden daha ufaktır. Hamilelik süresi de lepisteslerden daha kısa sürede tamamlanır.
Plati – Xiphophorus maculatus
Lepisteslerin gölgesinde kalan bir başka güzellik de plati türüdür. Bu tür de barışçıldır. Kendi yavrularını yeme eğilimi, moli ve lepisteslere göre biraz daha fazladır. Bunun önüne geçmek için yemlemeyi düzenli yapmak ve yavrular için kaçabilecekleri alanlar(bitkiler, rafya) oluşturmak yeterlidir. Yuvarlak hatlara sahiptir. Erkek ve dişi ayrımı, erkekteki genopod ile yapılır.
Velifera – Poecilia velifera
Erkeğin dişiden daha büyük olduğu tek canlı doğuran türü olan velifera, iri, güçlü, vahşi ve dayanıklı bir canlı türüdür. Hem etçil hem otçul beslense de etçil ağırlıklı beslenmesi önerilir. Doğal ortamlarında 20cm’yi bulan boylara ulaşsalar da akvaryumlarda en fazla 12 cm kadar olabilmektedir. Bu büyüklüklere ulaşması sebebiyle, büyük akvaryumlarda beslenmesi gerekir.
Molilerle ayrım yapmadan çiftleştiği için bugün safkan diyebileceğimiz bir Velifera kalmamıştır. En az gen değişimine uğramış veliferalar Albino Gold veliferalardır.
