Kutup Işıkları Nedir? Kuzey Işıkları Nasıl Oluşur?

Kutup ışıkları, kuzey ışıkları veya kutup aurorası olarak bilinen bu ışımalar, kutup bölgesinde görülen manyetik alan ve güneşten gelen yüklü parçacıkların etkileşimiyle ortaya çıkar. Güney kutbunda da aynı olayla karşılaşılabilir. Bunun adı da güney kutup ışıklarıdır. Nedeni aynı şekilde, manyetik alan ve güneşten gelen yüklü parçaların etkileşimidir.

Yüksek ihtimalle iyonosfer katmanında görülen bu ışımalar, özellikle geceleyin gözlemlenir. Kuzey kutbuna yaklaştıkça görünme olasılığı artar. Dünya’da aurora borealis olarak bilinirler.

Aurora Borealis Adı Nereden Gelmektedir?

Aurora, Roma şafak tanrıçasının adıdır. Boreas da yunanca da kuzey rüzgarı demektir. Orta çağ Avrupa’sında auroraların tanrıdan bir işaret olduğuna inanılıyormuş. Ruhların dansı olarak da bilinirmiş.

Kuzey Işıkları Nasıl Oluşur?

Atmosferin 80 kilometre yukarısında, iyonize azot atomlarının elektron kazanması, ve yüksek enerji düzeyine sahip(uyarılmış) oksijen ve azot atomlarının temel enerji düzeyine dönmesi sonucu, foton salınımı oluşmasıyla gerçekleşir.

Bu ışımaları, yani auroraları başlatan jeomanyetik fırtınalar özellikle ekinoks zamanlarında görülür.

Ekinoks Nedir?

Ekinoks, gündüzün ve gecenin eşit olduğu 23 Eylül ve 21 Mart tarihleridir.

28 Ağustos ve 2 Eylül 1859 tarihinde “büyük manyetik fırtına” nedeniyle meydana gelen auroralar yakın geçmişte tanık olunan en inanılmaz gösterisini yaptı. Bu tarihler arasında kullanılan telgraflar işlevini yerine getirememiştir. Newyork Times gazetesi, 2 Eylül 1859 günü çıkardığı gazetede, “aurora o kadar güçlüydü ki gece 01:00’de bile herhangi bir ışığa ihtiyaç duymadan yazı okunabilir” yazmıştır.

Diğer gezegenlerde de bu ışınımlar gözükür. özellikle Jüpiter ve Satürn’ün manyetik alanları, Dünya’nınkinden kat kat daha güçlüdür. Bu nedenle aurora iki gezegende de rahatlıkla gözlemlenir. Özellikle Jüpiterin uydusu Io, auroraları tetikler. Hubble uzay teleskobuyla, Jüpiter ve uydularında oluşan auroralar görünür.