Çok sıcak havalarda, 37 dereceye kadar olan vücut ısısı artarak 40-41 dereceye kadar çıkabilir. Bir de nem faktörü bu sıcaklığa eklendiyse, hücrelerde tahribat yapmaya başlar. Özellikle beyni etkileyen aşırı sıcaklar, vücut ısısını ayarlayan merkezin fonksiyonunu bozar ve güneş çarpması denilen problem ortaya çıkar. Bu nedenle beden ve ruh sağlığını korumak için sıcaktan, özellikle de nemli sıcak havadan korunmak gerekir. Sıcakta alınması gereken önlemler den bahsetmeden önce aşırı sıcakların sebebiyet verebileceği durumlardan bahsetmek istiyorum.
Sıcak Krampı
Karın bölgesinde şiddetli hissedilen ağrıyla ortaya çıkar. Sebebiyse, aşırı tuz kaybıdır. Aşırı sıcakta kalan biri yeterince su içse bile, tuz kaybını yerine koyamayacağı için bu kramplara maruz kalabilir. Belirtilerinin başında karın ve bacak ağrısı gelir. Bulantı, tansiyon düşmesi, hızlı nabız, solgun deri rengi bunlara örnektir.
- Hasta derhal serin bir yere alınmalı ve sıkı giyimliyse gevşetilmelidir.
- Hastanın bulantısı yoksa, 1-2 bardak tuz içeren sıvı verilmelidir, tuzlu ayran olabilir…
- Kramp girmiş kasa kesinlikle masaj yapılmamalıdır.
- Bu kişi 12 saat boyunca kesinlikle, sıcakta aktivite yapmamalıdır.
Sıcak Bitkinliği
Bu da vücuttan atılan su ve tuz gibi minerallere bağlı oluşan bir durumdur, sık rastlanır. Yorgunluk ve halsizlik ilk sırada gelen belirtilerindendir. Bayılma duygusu, nabız hızlanması ve ateş yükselmesi takip eder. Yerinde ilk yardım yapılarak, kısa zamanda düzelir.
- Hasta serin bir yere alınarak, sıkı giysileri gevşetilir.
- Sırtüstü yatırılarak, ayakları vücut seviyesinden yükseğe alınır.
- bol miktarda sıvı içirilir, özellikle tuzlu ayran hastaya iyi gelir.
Güneş Çarpması
Çoğu kişinin diğer rahatsızlıklarla karıştırdığı durumdur. Güneş çarpmasıyla, beden ısısını ayarlayan beyin fonksiyonu işlevini yitirir. Hastanın hayati tehlikesi bulunur. İlerlemiş Güneş çarpması durumundaysa hastaların %20-%25’i ölür. İyileşenlerin, sinir sistemlerinde kalıcı hasarlar oluşabilir. Denge ve koordinasyonlarının normale dönmesi aylar alır.
Güneş çarpmasının belirtileri, çok yüksek ateşle seyreden terleyememe problemi, halsizlik, baş ağrısı, kusma, baş dönmesi, nabız hızlanması, göz çukurlarının belirginleşmesiyle başlar. Cildin kuruması, algılama ve denge bozuklukları, görme netliğinin bozulmasıyla devam eder. En ileri seviyedeyse, bilincin kaybolması meydana gelir.
- Hasta derhal serin ve hava sirkülasyonu olan bir yere alınmalıdır.
- Hastanın solunumu kontrol edilmelidir, gerekliyse suni solunum yapılmalıdır.
- Derhal giysileri gevşetilmelidir.
- Hasta su veya hava üfleyen aletlerle 39 dereceye kadar soğutulmalıdır.
- Ambulans aranarak, acil olarak hastaneye götürülmelidir.
Sıcakta Alınması Gereken Önlemler
- Zorunlu olmadığı sürece, 10:30-16:00 saatleri arasında Güneş altında, sıcağa maruz kalınmamalıdır.
- Kapalı alanların havalanması sağlanmalı. Klima, vantilatör gibi elektronik cihazlar kullanılabilir.
- Bol sıvı ve mineral içeren içecekler tüketilmelidir. Kalp hastalığı
veya hipertansiyonu olup tuzsuz diyet alan kişiler dışında gıdalarla tuz
alımı arttırılmalıdır. Tuz kısıtlaması olanlar ise sıvı ve tuz kaybı
yönünden çok dikkatli olmalıdır.(Susamamış olsanız bile, sık sık su için, çünkü susamak vücudun su ihtiyacını belirten güvenli bir işaret değildir) - Serinlemek için kullanılan alkollü içecekler,kafein ve şekerli içecekler sıvı kaybını arttırır, dikkat edilmelidir.
- Çok soğuk veya buzlu içecekler mide krampını tetikler, uzak durulmalıdır.
- Aşırı yemek yemekten kaçınılmalı, yağlı ve ağır yemeklerden uzak durulmalıdır. Meyve, salata, çorba gibi sulu yiyecekler tercih edilmelidir.
- Giysilerinizde dikkat etmeniz gereken bir diğer husus. Açık renkli ve bol giysiler tercih edin. Yani giysiler sıcağı çekmeyecek kadar açık renkli, sizi terletmeyecek kadar bol olsun.(bol giysiler hava sirkülasyonu da sağlar)
- Sık sık duş alınmalıdır. Mümkün olmadığı durumlarda, eller, yüzler, ayaklar, boyun ıslatılmalı veya nemli bezle silinmelidir.
- Kapalı ve sıcak araçların içerisinde kimse tek başına bırakılmamalıdır.
- Özellikle yaşlı ve çocuklara çok dikkat edilmeli, güneş altına çıkmaları gerekiyorsa, özellikle baş bölgelerini korumaları sağlanmalıdır. Şemsiye, şapka vb…
- Dışarıda aktif olarak çalışması gerekenler ise, tuz ve sıvı ihtiyacını gidermek için, sulu ve mineralli içecek tüketmeli, sıcak krampı, sıcak bitkinliği gibi rahatsızlıklar konusunda bilinçlenmelidir.
- Güneşin olduğu saatlerde, zararlı ışınlardan gözleri korumak için gözlük takılmalıdır.
- Susuzluk hissinin oluşmasını beklemeden, en az 2,5 litre su tüketilmelidir.