Bilgi Rehberi Bir Garip Bilgi Bloğu
Tesbih dini amaç ya da stresi atmak için kullanılan bir ipe 33 ya da 99 adet olarak bir ipe geçirilen bir gereçtir. Tesbih bazı durumlarda 500’lük ya da 1000’lik şekilde de üretilebilir ya da başka kültürlerde ve inançlarda da tesbih sayısı farklılık göstermektedir. Tesbih pek çok toplumda pek çok amaç için kullanılsa da sadece Türk toplumunda sanat amacıyla kullanılır ve koleksiyonu yapılır. Türkler tesbih yaparken neredeyse işlenebilen bütün materyalleri kullanmaktadır ama hem koleksiyoncuların hem de tesbihi aksesuar olarak kullananların en çok kullandığı malzemeleri 4 ana guruba ayırmak mümkündür. Bunlar değerli ya da yarı değerli taşlardan yapılan tesbihler, fosillerden yapılan tesbihler, ağaçlardan elde edilen tesbihler ve hayvansal malzemelerden elde edilen tesbihledir.
Ağaçlardan elde edilen tesbihler dışında hemen hemen bütün tesbih türlerinde kullanılan malzemeler elde etmesi zor ve pahalı malzemelerdir. Bu yüzden piyasada çok fazla sahte tesbih vardır. Bu yüzden tesbih satı alırken dikkatli davranmak gerekmektedir. Tesbih alınırken mutlaka sertifikası sorulmalıdır. Kaliteli bir tesbih satın almak isteyen kişilerin dikkat etmesi gereken bir diğer hususta boncukların birbiri ile aynı hizada olmasıdır. Özellikle doğal taşlardan elde edilen tesbihlerde her boncuk birbirinden farklı dokuya ve renge sahiptir ama bu tonların birbiri ile uyumlu tonlarda olması son derece önemlidir. Tesbihte sarhoş tane olarak adlandırılan diğerlerinden farklı ve uyumsuz bir kısım olmamalıdır.
İdeal bir tesbih tane (habbe), nişane(işaret, durak), imame ve düğüm tanesi, tepelik (hatime), kamçı (püskül) olmak üzere 5 ana kısımdan oluşması gerekmektedir. Tesbih taneleri şekillerine göre yassıca yuvarlak, beyzi, dolgun beyzi, yarım beyzi, şalgami (iki tarafı basık), kürevi (tam yuvarlak), fıçı, kesme, arpa ucu toparlak gibi pek çok farklı isim alırlar. Nişane (işaret, durak): 99’luk tesbihlerde iki tane bulunurken 33’lük tesbihlerde bir tane bulunur. İmame; Tesbihin iki ucunu birleştirmek için kullanılan yassı taneye verilen attır. İmamenin düğümün hemen altında olması gerekmektedir. Tepelik ya da kamçı her tesbihte aynı anda bulunmaz. Kişi ikisinden birini kullanmayı tercih eder.
