Uyku Bozuklukları

Düzenli uyku ve dinlenme bireyin kendini sağlıklı ve iyi hissetmesi için önemli olan iki kavramdır. Organizmanın yeniden enerji toplaması, canlanması için uyku gereklidir. Bireysel olarak değişiklik göstermekle birlikte erişkin birey için günde ortalama 7-8 saat uyku normal kabul edilmektedir. Sağlıklı uyku için en düşük sınır ise 5 saattir. Yeni doğan çocuklarda 20-22, çocuklarda 10-12, 60 yaş ve üzeri için ise 5-6 saat uyku normal olarak kabul edilebilir.

Günlük Uyku İhtiyacı yazısında daha detaylı bilgi mevcuttur.

Yaşamın ilk dönemlerinde değişken paradoks uyku hakimdir. Yaşın ilerlemesi ile birlikte yavaş uyku ve paradoks uyku süreci aşamalı olarak azalma gösterir. Yaşam şekli, günlük alışkanlıklar, sosyal hayat, iklim koşulları, kişilik özellikleri ve hastalıklar uyku esnasında olumlu ya da olumsuz değişikliklere neden olmaktadır. Yaşam süresi 60 yıl olan bir bireyin yaşamının 20 yılı uyuyarak geçer.

Günümüzde uyku tıbbi olrak ayrı bir uzmanlık alanı olarak kabul edilmektedir. Bu uzmanlık alanı ortalama 70’in üstünde hastalığı incelemektedir.
Uyku süreci ile ilgili sorunlar başlıca;
1) En sık yaşanan uyku sorunu, uykuya dalmada güçlük yaşamaktır.
2) Bir başka grup uyku sorunun da uykuya dalmada bir sorun yoktur, ancak kişiler kolayca uyanır, uykuyu sürdürmede güçlük çeker.
3)Bir başka uyku sorunu, sabah erken uyanıp bir daha uyumamaktır. Bu grup insanlar genelde depresif yapıya sahiptirler.
4) Bir başka uyku sorununda ise, kişinin uyku düzeni ve niteliği ile ilgili sorunları olmadığı halde sabahları dinlenmemiş gibi kalkar.
5) En ağır uyku sorunu ise hiç uyuyamama durumudur.
Uyku hastalıklarının değişik sınıflandırılmaları bulunmaktadır.

Uyku Bozukluğunun Etkileri

Uyku bozukluğu ve uykusuzluk kuvvetli bir stresördür ve uyku ritminin bozulması bireyde fiziksel ve psikolojik bozukluklara neden olur. İnsanda 60 saat süren bir uykusuzluktan sonra alkol zehirlenmesine benzer belirtiler görülür.

Örnek olarak ; Unutkanlık, öfke, hayal görme, gerginlik, depresyon, anksiyete, endişe, iş gücünde azalma, ellerde titreme, diplopi, anlamada güçlük, hafıza zayıflığı gibi belirtiler örnek gösterilebilir.

Düzensiz uyku hipertansiyon, diyabet gibi potansiyel hastalıklara eğilimin artmasına, hastalıklara karşın direncin azalmasına, hazımsızlık, kilo alımına neden olabilir.

İyi Uyku İçin İpuçları yazısını okuyarak sağlıklı uyku düzeni hakkında bilgi alabilirsiniz.

Uyku İle İlgili Solunumsal Bozukluklar

Uyku sırasında hipoksemi (kandaki oksijenin normalden daha düşük değerde olması) ve hiperkapni (genelde solunum yetmezliklerinde ortaya çıkan kanda aşırı karbondioksit bulunması) gelişmesidir. 20-50 yaş grubu erkeklerde daha çok görülmektedir. Genelde solunumsal bir bozukluk yoktur. Yorgunluk, sabah baş ağrısı, uyuklama, halsizlik, uyku bozuklukları en çok bildirilen yakınmalardır. Bu sağlık sorununun belirtileri genelde; uyku sırasında sık yüzeysel solunum, solunum bozukluğu ile uykudan sık uyanma ve ortalama uykuya geçiş süresinin 10 dakikadan daha kısa olmasıdır.

Uykuda Sıçrama yaşıyorsanız, Uykuda Sıçrama Neden Olur? yazısını okuyabilirsiniz.

Risk Faktörleri

Bireysel Risk Faktörleri

Bu faktörlere; depresyon, ayak krampları, ağrı, yaşlılık, bulantı, aktivite azlığı, fizyolojik gereksinimler, anksiyete, stres ve sirkadiyan ritmin bozulması örnek gösterilebilir.

Çevresel Risk Faktörleri

Işık, gürültü, oda ısısının yüksek seviyede oluşu, bilinmeyen ortam, yatak ve yastık değişikliği, yatmadan iki saat önce ki uyaranlar (bkz: kahve, egzersiz, yemek) şeklinde sıralanabilir.

Fizyolojik Risk Faktörleri

Akut hastalığı ve etkileri örnek verilebilir.
Görüldüğü üzere çeşitli risk faktörlerine dayanan uyku bozukluğu insan sağlığında ciddi hasarlar yaratabilir. Bu nedenle uyku bozukluğu çeken bireyler ortadan kaldırılabilecek risk faktörlerinin kalkması durumunda, uykusuzluk hali devam ediyorsa hekime başvurmalıdırlar.